زید بن الحسن
زید بن حسن بن علی (م، ۱۲۰ ق)، بزرگترین فرزند امام حسن مجتبی (علیه السلام) و متولی صدقات پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و حضرت علی (علیه السلام) بود. برخی از تاریخ‌نویسان، وی را با اوصافی مانند ثقه، جلیل‌القدر، داری اخلاقی کریمانه و اهل خیرات فراوان ستوده‌اند.
حضور در واقعه عاشورا
بعضی از مورخان از حضور زید در واقعه عاشورا سخنی به میان نیاورده و حتی گزارشی درباره عدم حضور وی در کربلا وجود دارد و عده‌ای به همین جهت وی را مورد مذمت قرار داده‌اند، ولی صاحب مقاتل الطالبیین زید را جز اسرای کربلا دانسته است.
متولی صدقات
برخی مورخان از جمله شیخ مفید بیان می‌دارند که زید بن حسن (ع) امور مربوط به صدقات رسول اللّه (ص) را بر عهده داشت. اما پس از به حکومت‌رسیدن سلیمان بن عبدالملک، وی به عاملش در مدینه چنین نوشت: «هرگاه این نامه به دست تو رسید، زید را از تولیت صدقات رسول خدا عزل کن و آن را به یکی از خویشاوندانش واگذار و او را در این امر یاری کن». عامل سلیمان فرمان او را اجرا کرد.
زید از مقام تولیت صدقات معزول شد تا هنگامیکه عمر بن عبدالعزیز به خلافت رسید. خلیفه وقت نامه‌ای بدین مضمون برای عامل مدینه نوشت: زید بن حسن (ع)، (شخصیت) شریف بنی هاشم و مسن‌ترین آنان است؛ وقتی که این نامه به دست تو رسید، صدقات پیامبر (ص) را به او بازگردان و در این کار او را یاری کن.
در برخی از منابع آمده که حضرت علی (ع) مقرّر داشته بود که باید تولیت صدقات او در دست اهل فضل و کمال از فرزندان او باشد. راوی گوید: تولیت صدقات آن حضرت در زمان ولید بن عبدالملک به زید بن حسن (ع) رسید. در این هنگام بین او و ابوهاشم عبداللّه بن محمد حنفیه بر سر تصدّی امور صدقات اختلاف پیدا شد. ابوهاشم به زید گفت: تو می‌دانی که ما در حَسَب و نَسَب با هم فرقی نداریم. تنها فضیلت تو بر من، این است که تو از فرزندان فاطمه زهرا (س) هستی و من از این شرف بهره‌ای ندارم. ولی این صدقات از آنِ فاطمه زهرا (س) نیست؛ بلکه به امیرمؤمنان علی بن أبی طالب علیه‌السلام تعلّق دارد. علاوه بر این، حضرت علی (ع) شرط کرده است که باید تولیت این صدقات در دست فاضل‌ترین و داناترین فرزندان او باشد و من از شما فقیه‌تر و داناتر هستم. هنگامی که این اختلاف پیش آمد، زید روانه دمشق شد و خلیفه اموی را از ماجرا آگاه کرد و ولید به نفع زید بن حسن (ع) حکم کرد.
نقل روایت
زید از پدرش امام حسن (ع)، ابن عباس و جابر بن عبدالله انصاری، روایت نقل کرد، و از راویان حدیث اخوت، گزارش هدیه انگشتر به فقیر در نماز از سوی امام علی (ع)، و حدیث ولایت بود.
همچنین، پسرش (حسن بن زید)، عبدالرحمن بن أبی موالی، عبداللّه بن عمرو بن خداش، عبدالملک بن زکریاء انصاری و یزید بن عیاض بن جعدبه، از زید بن حسن، روایت نقل کرده‌اند.
وفات
زید بن حسن در حدود سال ۱۱۰ و یا ۱۲۰ هجری در منطقه‌ی «بطحاء ابن ازهر» در چند میلی مدینه از دنیا رفت و در قبرستان بقیع مدفون شد.
پانویس
- ↑ الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۲۱.
- ↑ عمدة الطالب، ص۸۹.
- ↑ راویان مشترک، ج۱، ص۳۵۲.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۱۱۹.
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۱۷۶؛ تهذیب التهذیب، ج۳، ص۳۵۰؛ منتهی المقال، ج۳، ص۲۸۶
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۲۱
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۱۷۶
- ↑ عبدالعظیم الحسنی علیه‌السلام حیاته و مسنده، ص۷۵
- ↑ تهذیب التهذیب، ج ۳، ص ۴۰۶.
- ↑ اعیان الشیعة، ج۷، ص۹۵.
منابع
- سایت اسلام کوئست
- ویکی شیعه
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||